Mavi ışık nedir?
Gözümüzde bulunan retinal, ışığın elektrik sinyallerine dönüşmesinde etkin rol oynamaktadır. Mavi ışık bilgisayarlarda, telefonlarda, tabletlerde bulunan bir ışıktır. Bu gibi elektronik aletlerin dışında güneşte de mavi ışık bulunur. Mavi ışığın iyi ve kötü olmak üzere iki türü vardır. Bilgisayardan, telefondan, tabletten alınan mavi ışık zararlı iken güneşten aldığımız mavi ışık ise faydalıdır. Güneşte bulunan mavi ışığa her zaman ihtiyaç duyarız. Çünkü güneşteki bu ışık göz bebeklerimizin reaksiyonu açısından önemlidir ve odaklanma seviyemizi de artırabilir.
Teknolojik cihazlarda bulunan ışık, mavi ışığın kötü türüdür. Bu ışığın enerji düzeyi çok yüksektir. Ekrandaki dalga boyunun uzun olmaması sonucunda yayılan mavi ışık özellikle telefon, tablet, bilgisayar gibi teknolojik cihazların karşısında fazla vakit geçiren insanlara ciddi boyutta zararlar vermektedir. Verdiği bu zararlar kısa vadeli ya da uzun vadeli olarak sonuç vermektedir. Bu zararlı en aza indirebilmek için gözlerimizi elimizden geldiğince mavi ışıktan korumamız gerekir.
Mavi Işığın Zararları Nelerdir?Teknolojinin gelişmesiyle birlikte telefonlar, tabletler, televizyonlar ve bilgisayarlar neredeyse hayatın vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Bu teknolojik araçlar gerek yetişkinler için gerekse çocuklar için tehlike saçmaktadır. Küçük çocuklarda dahil olmak üzere birçok insan günlük hayatta cep telefonu, bilgisayar ve tabletlerden yayılan mavi ışığa maruz kalıyor. Hatta bununla ilgili Op. Dr. Efekan Coşkun seven şöyle demiştir: “Dijital entegrasyonla birlikte gerek çocuklarımızın eğitim hayatında gerekse biz yetişkinlerin iş hayatında dijital cihazlara maruz kalma süremiz arttı. Bilgisayar başında geçirilen vaktin fiziksel etkileri üzerine bilinçlendirmek için çalışmalar yapılıyor olsa da dijital ekranların yaydığı mavi ışığın zararları göz ardı ediliyor.”
Dijital ekranlardan yayın mavi ışık, gözlerde kalıcı zararlar oluşturabiliyor. Çünkü mavi ışık doğrudan doğruya retinayı etkiler. Bu yüzden de ileri yaşta ortaya çıkan sarı nokta hastalıklarının daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına sebep oluyor. Dijital ekranlara çok yakın bakan ve bu ekranlar karşısında çok fazla vakit geçiren çocuklarda mavi ışığın gözün ön ve arka çapını arttırmasıyla miyop hastalığının görülme olasılığını eskisine oranla çok fazla arttırdığı gözlenmiştir.
Mavi ışığın verdiği zararlardan birisi de uyku düzeni bozukluğudur. Mavi ışığı yansıtan ekranlar, uyumamız için gerekli olan melatonin hormonunun salgılanmasını yavaşlatır. Çünkü melatonin hormonu karanlık ortamları sever. Mavi ışığa maruz kalma saatleri arttıkça göz yorgunluğu, uyku düzeni bozuklukları, bulanık görme, odaklanma zorluğu, göz kuruluğu ve tahrişi gibi birçok rahatsızlığın olasılığı da artış gösteriyor. Gözlerde oluşabilme olasılığı olan yanma, kaşıntı, yorgunluk, odak dağınıklığı, bulanık ya da çift görme ve baş ağrıları, dijital ekranlara çok bakma nedeniyle oluşabilecek rahatsızlıkların teşhisi açısından önemli belirtilerdir.
Mavi ışık kansere de sebep olabilmektedir.Uluslararası Uzay İstasyonu’nun yapay ışıklandırma yapılan şehirleri incelediğini belirten Doç. Dr. Göktuğ Demirci bu ışıkların zararlarını şöyle belirtmiştir: “Yapay ışıklandırmanın çok yapıldığı şehirlerde erkeklerde prostat, kadınlarda ise meme kanserinin daha fazla olduğu gösterilmiştir. Bu kesinlikle bundan demek değil ancak böyle bir bilimsel veri de var. Mavi ışıktan kesinlikle korunmamız gerekiyor” dedi.
İnsanlar cep telefonu, tablet ve bilgisayara bakarken normalde kırptığından daha az sayıda gözlerini kırpar. Bu da göz kuruluğuna sebep olur. Göz kuruluğunun sonucunda kornea denilen saydam tabakada bazı komplikasyonlar görülmeye başlanır. 2050 yılında dünyanın yarısının miyop, yani uzağı göremeyen kişiler olması bekleniyor. Bununla ilgili yapılan çalışmalar, dijital araçlara ne kadar yakından bakarsak o kadar miyop olacağımızı gösteriyor.
Ekrandan yayılan mavi ışık aynı zamanda vücuttaki hormon seviyelerinde değişikliklere sebep oluyor. Sindirim sisteminin yavaşlamasına yol açan bu durum açlık hissini artırıyor bu da potansiyel obezite riskini artırıyor.
Mavi Işığa Karşı Kendimizi Nasıl Koruruz? Mavi ışığa karşı birtakım kendimizi koruma yöntemleri vardır. Bunlardan bazıları şunlardır: Geceleri cep telefonuna bakma sürenizi minimuma indirin. Eğer kullanmanız gerekiyorsa cihazınızda bulunan gece modu özelliğini aktif etmeniz sizin için daha iyi olacaktır. Ayrıca mavi ışığı engelleyen filtre uygulamaları da app store, android play market gibi uygulama marketlerinde mevcuttur.Mavi ışıktan koruyan gözlükler tercih edebilirsiniz. Bu sizi mavi ışıktan koruyabilir. LED aydınlatmaların bulunduğu yerlerde fazla zaman harcamamaya gayret edin. Evinizdeki floresan lamba yerine sarı lamba kullanmanız daha iyi olacaktır. Gün içerisinde bilgisayarınızla, cep telefonunuzla veya tabletinizle vakit geçirirken sık sık molalar verin. Bu mola süreleri yirmişer dakikada bir olabilir. Verdiğiniz molalarda uzağa bakmanız gözlerinizin rahatlamasına yardımcı olacaktır. Gece uyurken odanızın karanlık olmasına özen gösterin. Çocuğunuzun dijital ekranlar başında geçirdiği zamanı kontrol altında tutmanız önemlidir. Her 20 dakikada bir, 20 saniyelik aralar vererek 20 metre uzağa bakmalıdır. Gözlerini dinlendirmesi konusunda da çocukların teşvik edilmesi gerekir. Ayrıca bilgisayar masalarının kendi boylarına göre ayarlanmış olması, odanın ışıklandırması, ekran ile aralarındaki mesafenin doğru ayarlanması gibi ergonomik etkenler de göz problemlerinin oluşmasını engellemeye yardımcı olacaktır ve mavi ışığın verdiği zararı bir miktar azaltacaktır.Mavi ışık filtresi son zamanlarda gözlük camlarına uygulanan yeni nesil filtre teknolojilerindendir. Dijital ekranlar hayatımızda yer kapladığı için gözlerimizi de bu ekranların verdiği zararlardan korumamız gerekir. Mavi ışık filtresinin sağladığı koruma da dijital ekranlardan gelen zararlı ışıkları filtrelemek için gözlük camlarına uygulanır. Mavi ışık filtresi, mavi ışığın verdiği zararları azaltmada yardımcı olur. Mavi ışık filtresi, tedavi edici değildir sadece zararlı ışıkları filtreler. Ayrıca bu filtre sadece numarasız camlara değil numaralı camlara da uygulanabilmektedir. Mavi filtre, kişilere daha net bir görme sağlayabilir. Daha detaylı bilgi için buraya tıklayarak bilgi alabilirsiniz.